Geluk

Nu we in Frankrijk zijn en onderweg naar Nederland op de valreep nog een verhaal van mij. Een verhaal over liefde en verbinding. Over reizen en ontdekken. Ik neem jullie mee in mijn bevindingen over vakmensen die oude ambachten beoefenen om mensen zoals jij en ik gelukkig te maken en te houden. 

Laat ik beginnen met geluk. 

Een aantal jaren geleden bedacht ik ineens om daar naar op zoek te gaan. Iedereen kent wel zo’n periode en zoekt daarin zijn eigen weg. Ik ben mijn zoektocht begonnen door te gaan mediteren, vervolgens yoga te beoefenen en mij te verdiepen in de Ki theorie. Pascale is 800 km gaan lopen en is de Vipasana gaan doen in Thailand. 

Samen zijn we naar Body Worlds in Amsterdam gegaan. Daar kun je onder andere de werking van het menselijk lichaam beleven. Body Worlds heeft als thema The happiness project. Zij doen onder andere onderzoek naar wat de invloed van wat geluk doet met het menselijk lichaam. Zij leggen uit dat hoe gelukkig iemand zich voelt afhangt van drie dingen: 10% hangt af van de omstandigheden in iemands leven, 40% van de keuzes die mensen maken en 50% is genetisch bepaald. Nu is het wel zo dat wij als mens ook invloed hebben op onze genen en hoe wij onze dna doorgeven. Deze wetenschap wordt Epigenica genoemd. Het gaat dan om leefstijl en gedragsaanpassing en dat vergt wel van je. Als mens moet je bereid zijn om aan jezelf te werken. 

Maar kort samengevat zou je kunnen zeggen dat de mens zijn geluk in de grootste mate zelf kan creëren. 

Hoe werkt dat dan volgens Body Worlds? 

Hormonen aanmaken. En dan de feel good hormonen: dopamine, serotonine en oxytocine. 

Dopamine is verantwoordelijk voor beloning gedreven en plezier zoekend gedrag. Wanneer je trots bent op jezelf, troostvoedsel eet of naar vrolijke muziek luistert zal je dopamine niveau stijgen en je een kick geven. 

Serotonine creëert gevoelens van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Je kunt je lichaam stimuleren om meer serotonine aan te maken door jezelf uit te dagen om activiteiten te ondernemen die je gevoel van eigenwaarde, zingeving en erbij horen versterken. Lichaamsbeweging en in de zon zitten zorgen allemaal voor verhoogde serotonine niveaus. 

Oxytocine, ook wel het knuffelhormoon genoemd omdat het niveau hiervan stijgt tijdens momenten van gedeelde intimiteit. Of het nu familiaal, platonisch, romantisch of seksueel is, het vergroot ons gevoel van vertrouwen en vrijgevigheid. Het knuffelen van je dierbaren of deelnemen aan groepsactiviteiten verhoogd het niveau van dit fijne hormoon. 

Het langst lopende onderzoek naar geluk is gestart in 1938 op Harvard. Daar is tot nu toe uitgekomen dat het hebben van goede relaties een mens het meeste geluk en gezondheid bezorgd. Ik zou daar graag nog dieper op ingaan maar dan dwaal ik af en ik heb meer beloofd. 

Om onze reis te stimuleren kregen wij van Sandra en Igor het boek Wie (niet) reist is gek. Hierin werd onder andere gesproken over verwondering. De schrijver die tevens psycholoog is geeft aan dat verwondering leidt tot psychologische groei. Het houdt onze geest lenig en schudt de kussens van ons brein op. Zo leverde met name de schoonheid van bijvoorbeeld de Taj Mahal verwondering op. En zo nog veel meer wereldberoemde erfgoed gebouwen en heilige plekken die werkelijk je mond open laat vallen van verbazing.

Voor mij herkenbaar ondanks ik de Taj Mahal niet heb gezien. Staat nog wel op mijn verlanglijstje al is het alleen al om het romantische verhaal achter dit uniek stukje paradijs. Europa heeft ook bijzondere schoonheid te bieden. Ik heb dan ook een aantal favorieten ontdekt die ik jullie niet wil onthouden. Italië, Frankrijk, Portugal en ook Spanje, allemaal hebben ze iets waarvan ik nauwelijks genoeg kan krijgen.

Laat ik met Italië beginnen. Vier jaar geleden ging de vader van Pascale in Italië wonen. Pascale is toen zo snel als zij kon een bezoek gaan brengen. Toen zij terug kwam vertelde zij mij alle verhalen. Zo ook het verhaal dat haar vader en Lily elke ochtend ontbijten zoals de Italianen doen. In een café, cappuccino met een Cornetto Crema. Een Cornetto wattes? Ja, zij had er ook een op met pistache, heel lekker maar eigenlijk veel te zoet. Wij aten toen beide heel consequent geen geraffineerde suikers. Als we dan al iets zoets namen dan was dat een dadel of zelfgebakken koekjes die gezoet waren met banaan. Verbaasd en een beetje jaloers dacht ik steeds terug aan dat koffie ontbijt verhaal. Maar als snel mocht ik het zelf ervaren. De eerste keer mee uit ontbijten, rammelende schoteltjes en kopjes en een toonbank vol met gebak, broodjes en de Cornetti Crema’s. Diep in mijn hart wilde ik het liefst een Cornetto. Ik koos voor kleine gevulde broodjes met mozzarella en tomaat. Lily nam er wel één. Toen zij een hap nam viel mijn mond open. De Cornetto, in Nederland croissant genoemd, zat vol met banketbakkersroom. Dat die Italianen dat voor ontbijt eten, wat een feest en dat het zomaar kan, daar kon ik met de pet niet bij. Ik heb het nog een tijd volgehouden om niet mee te gaan in de cultuur, alleen slechts bij uitzondering. Maar ik merkte dat ik daar niet gelukkig van werd en de Italianen om mij heen daarentegen wel. Die stralen het soort ultieme geluk uit. Sinds ik tegen mijzelf heb gezegd en nu is het klaar, als ik in Italië ben doe ik wat de Italianen doen, weet ik wat de Italianen zo gelukkig maakt. Elke ochtend dompel ik mij in de cultuur van puur geluk met een stevige bak barista koffie en een Cornetto Crema. 

Veel dieeten spreken dit geluk tegen, zij noemen dit kort geluk. 

Wij weten inmiddels beter. Die Italianen en zo ook de vader van Pascale en zijn vrouw Lily zijn buitengewoon intelligente mensen.  Want door het eten van zo’n dergelijk ontbijt maak je dus in een hap alle drie de feel good hormonen aan! Je daagt jezelf uit door een activiteit te doen die je gevoel van zelfwaardering en erbij horen geeft. Als je naar het café wandelt ben je ook nog eens flink aan het bewegen en je nuttigt dit ontbijtje op het terras in de zon,  serotonine. Met trots eet je troost voedsel, hoppa dopamine. En dan is het ook nog eens verbindend en sociaal. Samen hiervan genieten met je partner, familie en je nieuwe vrienden aldus Oxytocine.

Dan rest mij nog te benoemen dat dit geraffineerde suikerrijk product niets anders bezorgd dan lang geluk. Decennia lang wordt er gebakken door vaklieden vol overgave en liefde, oude recepten door gegeven van vader op zoon en van moeder op dochter. Eten verbind, voed, brengt gezelligheid, troost en maakt blij. Het zorgt ervoor dat mensen vriendschappen sluiten voor het leven. Soms brengt het jezelf terug in gedachten naar je jeugd. Wanneer we op vakantie zijn of de wereld doorreizen is het dat leuke terrasje of restaurantje waaraan de meeste herinneringen hechten.

De Cornetto Crema als je een goede hebt, dan is die mooi gebakken van stevig bladerdeeg, niet knapperig en niet vet. De crema is ook het lekkerst als deze vol romig en stevig is en rijkelijk naar vanille smaakt. 

De Fransen ontbijten ook, met stokbroodjes en croissants. Zij hebben ook croissants chocolat, maar daar werd ik niet zo opgewonden van. De Franssen staan ook bekend om de patisserie. En dat kunnen zij wel heb ik ervaren. Zo liep ik de eerste keer een patisserie zaak binnen in zo’n mooi middeleeuws Frans dorpje. “Kies jij maar wat uit, “ hoor ik Pascale nog tegen mij zeggen. Kies maar wat uit? Daar stond ik dan, elke gebakje zag eruit als een kunststuk, kleurrijk en strak. Een en al perfectie. Ik koos voor de reuze macaron. Een bekend koekje waarvan het eerst recept in de 17eeuw bedacht werd. Door de eeuwen heen is het recept aangepast en hebben de koekjes de meest veelzijdige smaken en kleuren gekregen. De mijne was voornamelijk mierzoet. Alsof je met je vinger in de suikerpot gaat om vervolgens weer de suiker ervan af te likken. Als peuter deed ik dat heel graag. Mijn ouders hebben dit vastgelegd en is keurig in mijn baby album geplakt. 

Net als Italië heeft Frankrijk een topper. De Eclair. Een grote langwerpige roomsoes, gevuld met koffie of mokka room, te herkennen aan een mooi laagje koffie glazuur aan de buitenzijde. Je hebt ook nog de chocolade en vanille room variant. De eerste kocht ik bij een boulangerie tevens patisserie in een Frans bergdorpje. De Eclair zag er prachtig uit, versierd met een mooi verguld chocolaatje. De mokka/café Eclair werd met zorg ingepakt in een grote roze met bloemen versierde gebaksdoos. Trots en blij met dit mooie pakje liep ik de camper weer in. Tijdens het kijken van Heel Holland Bakt, inmiddels mijn favoriete programma, heb ik de tijd genomen om deze lekkernij uit de verpakking te halen. Unboxen heet dat, althans dat zegt Apple wanneer je een nieuwe iPhone koopt. Bij de eerste hap werd ik overstroomd met smaak sensaties, wat een heerlijke mooie gladde en stevige koffieroom. De soes was goudbruin gebakken en had een vaste bite. Het bracht mij direct terug naar de caramel pudding die mijn moeder thuis maakte voor het toetje. Geduldig wachtte ik tot mijn moeder de pudding geklopt had zodat de klopper keurig schoongelikt kon worden. Nadat de pudding in vier schaaltjes was verdeeld bleef nog eens de kom over waar genoeg restjes van die heerlijke pudding aan was blijven kleven. 

Ik vond de Eclair niet het mooiste stukje patisserie wat Frankrijk te bieden heeft maar voor mij wel een klassieker die rijkelijk gevuld is met room. Het feit dat het een grotere versie van de ons bekende roomsoes is doet ook wat met mij. 

Portugal. Ik kwam er al snel achter dat de Portugezen trotse bakkers zijn. Zij hebben een gouden kunststukje weten te maken. Gebruikelijk genuttigd bij het ontbijt, maar deze wordt werkelijk op elk moment van de dag naar binnen geschoven. Met name in Lissabon in de wijk Belem. Daar is een bakkerij waar men in lange rijen staan te wachten om zo’n stukje gouden ambacht te kunnen bemachtigen. Ik heb het hier over de Pasteis de Nata. 

De originele Pastéis zijn door de nonnen ontwikkeld in deze wijk. In de abdij van Mosteiro dos Jeronimos gebruikten de nonnen eiwit als stijfsel voor hun kleding, de eierdooiers bleven over. Om deze niet weg te gooien werd een taartje ontwikkeld waarin de eierdooiers verwerkt konden worden.

Bij deze beroemde bakkerij die sinds 1837 het geheime recept heeft voortgezet, hebben wij zeker niet de lekkerste op.

Die hebben wij op tijdens het wandelen van de Rota Vicentina trail. De eerste nacht verbleven wij in hotel zonder voorzieningen. Dus wij op zoek naar een restaurant en ontbijt café. We vonden er een die was alles. S’avonds aten wij daar verse groenten soep met twee dikke boterhammen met kaas. Ze hadden niet veel gebakjes, dus dan maar een plakje cake toe. De volgende ochtend zijn we terug gegaan naar deze bakker. Verrast keek ik vol verwondering naar de toonbank. En of hier gebakken was terwijl wij nog heerlijk lagen te slapen. Amandel koekjes, taart, croissants in alle maten en vormen, cake in diverse smaken en jawel de Pasteis de Nata. Een krokant bladerdeeg kuipje gevuld met room en voorzien van een laagje gebrand suiker of een vleugje kaneel.

Terwijl wij ook twee setjes dikke boterhammen met kaas voor onderweg lieten inpakken bestelde ik koffie met natuurlijk zo’n Pasteis. 

Met kleine hapjes genoot ik van de smaak van krakend vers gebakken bladerdeeg gevolgd door boterzachte room en een vleugje kaneel. 

Ik begrijp wel waarom de Portugezen hier trots op zijn. Wat een mooi klein stukje geluk om de dag mee te beginnen. De Pasteis is een stuk kleiner dan de Eclair en Cornetto Crema, dus er moest er ook nog een mee voor onderweg. 

We liepen van plaats naar plaats en onderweg heb ik nog een paar keer mogen genieten van dit bijzondere kuipje. We hebben zelfs een voortreffelijke variatie ontdekt, de Pasteis de Nata met carob room. Carob zijn de zaden van een johannesbrood peul en staat bekend om zijn hoge voedingswaarde. Het bevat drie keer zoveel calcium als melk en het is rijk aan ijzer, fosfor en natuurlijke vezels. Gezond en om je vingers erbij af te likken zo lekker. 

Nu hadden wij ons extra verheugd op Spanje. Spanje heeft alles behalve het ontbijt cultuurtje zoals die in Italië. De Spanjaarden ontbijten wel graag in een café en ook daar hebben ze aardige barista koffie. Zij starten de ochtend met tostada’s con tomate, con queso of con jamon, maar ze houden ook erg van zoet. Churro’s con chocolate. Overal zie je deze gefrituurde deeg stengels die in de warme chocolade wordt gedipt op de tafels verschijnen. Ziet er verleidelijk uit, maar ik heb mij er niet aan gewaagd. Het is waarschijnlijk het gebrek aan room. 

Spanje het land van de tapas, koude rode wijn, sinaasappels en vis. Bij elke borrel hoort een snack, daar houden wij van. We zijn zo ongeveer zes maanden in Spanje gebleven. Tijdens onze laatste twee dagen zijn we naar San Sebastián gegaan. Als foodies moet je daar echt heen. Daar vind je de beste Pinxtos, kleine hartige taartjes gemaakt van een knapperig belegd broodje. Je kunt van bar naar bar lopen, sommigen zijn klein en authentiek en andere zijn wat groter en hebben een toonbank vol met de lekkerste hapjes. Vaak de kleurrijke Pinxtos maar ook andere kleine gerechten. Zoals gegrilde chorizo worstjes of quiche gevuld met warme geitenkaas. 

Rond lunch tijd lopen deze barretjes snel vol. Wij streken neer in zo’n klein barretje met als specialiteit Pinxtos met sardientjes. We kozen een heerlijke selectie van dit culinaire hoogstandje en om dat het onze laatste dag in Spanje was nog een bakje calamaris toe. Tja geen crema voor ontbijt maar wel een flinke dosis borrelcultuur. Als je die volgeladen toonbanken en etalages ziet met tientallen verschillende hartige taartjes dan zal het je verbazen dat je toch nog keuzes kunt maken.   

Na zo’n zes a zeven verschillende gerechten te hebben gegeten was het tijd voor een bakje koffie. Na die staande receptie wilden we ook wel eventjes zitten. We vonden een bakkerij. Toen ik naar binnen liep maakte mijn hart een sprongetje. Pasteis de Nata in een nieuw jasje, Eclairs en zo nog veel meer. Mijn oog viel op een bakje gevuld met goud gele vanille crème. Het zag ernaar uit dat er geen koek of deegwaren in zat, dus goed voor de slanke lijn. De Goxua, een typisch Baskisch toetje bestaat uit een laagje slagroom en daarboven op een flinke laag banketbakkersroom. Wat wil een mens nog meer? Misschien een vleugje cognac en een vleugje caramel, vooruit! 

Spanje heeft mij toch nog de vreugde van Banketbakkersoom gegeven. Als kind was ik er al dol op. Zo mocht ik een keer met mijn vader mee naar de bakkerij waar hij werkte. Ik zie het nu nog voor me, daar werden pudding broodjes gebakken. Geen bakje maar een hele grote emmer met restpudding bleef over. Wauw. 

Terug naar de Goxua. Nergens anders te verkrijgen dan in het Spaanse Baskenland. Ik denk zelfs alleen in San Sebastián. Tja een voordeel en tevens nadeel van Spanje is dat de meeste producten regio gebonden zijn. Dus wil je een heerlijke Goxua proberen dan weet je waar je moet zijn. Wie in Spanje woont of wil gaan wonen moet wel een beetje van reizen houden. Dat kan toch geen toeval zijn. 

Als je het mij vraagt zit geluk in de kleine dingen om je heen. Ik heb het gezien, gevoeld én geproefd.